مهر: همین دیروز بود که در جریان استقبال از یکی از نامزدهای انتخابات مجلس نهم در حوزه انتخابیه کهگیلویه و بویراحمد، طفل 7 ساله ای زیر چرخ های ماشین یکی از حامیان آن نامزد جان خود را از دست داد. این یک نمونه از هزینه تبلیغات پرسروصدای نامزدهاست؛ هزینه جانی در این تبلیغات البته که اتفاقی نادر است، اما هزینه های مالی سرسام آور نامزدهای انتخابات در هر دوره ای چهره زیبایی از انتخابات به نمایش نمی گذارد. 

هزینه حمل و نقل، تهیه غذا، خرید هدیه، ایاب و ذهاب، اجاره سالن برای سخنرانی، چاپ پوستر و سایر هزینه‌های جاری برای یک تبلیغات کم هزینه چیزی بالغ بر 150 میلیون تومان برآورد می شود. اینکه این هزینه ها از کجا تامین می شود نامزدها یک جواب می دهند معمولا:  مردم! مردم این هزینه ها را تامین می کنند.

چنین هزینه هایی سرسام آور در انتخابات مجلس شورای اسلامی آنچنان معمول بوده که صلاحیت برخی نمایندگان مجلس هشتم، بنا به ریخت و پاش های انتخاباتی شان در دور قبل، مورد تردید شورای نگهبان واقع شود.

ریخت وپاش انتخاباتی در این دوره از انتخابات کم نبوده که دو خطیب نماز جمعه تهران در دو مقطع مختلف نسبت به چنین رویکردی هشدار دادند، یکی آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان که پیش از شروع انتخابات در خطبه های نماز جمعه گفته بود این ریخت و پاش ها از چشم شورای نگهبان پنهان نمی ماند و دیگری سید احمد خاتمی که اخیرا نامزدها را توصیه کرد حاتم بخشی در انتخابات را کنار بگذارند.

گاه این هزینه ها محمل تخریب رقبا هم می تواند باشد. در جریان مناظره حجت الاسلام نبویان با علی مطهری یکی از جبهه پایداری و یکی از فهرست صدای ملت، هزینه های تبلیغاتی محل تمرکز این دو نامزد انتخاباتی قرار گرفت. یکی گفت که صدای ملت 10 برابر جبهه پایداری در انتخابات خرج کرده و نمی داند این جبهه این پول ها را از کجا آورده است و دیگری هم گفت که ظاهرا بخشی از هزینه تبلیغات انتخاباتی پایداری از خمس 450 میلیون تومانی فلان وزیر سابق تامین می شود و بعد هم پرسید:  مگر خمس به جبهه پایداری تعلق می گیرد؟ البته این ادعا بعدا توسط یکی از اعضای جبهه پایداری تکذیب شد.

هزینه 35 هزار تومنی

یک جبهه می گوید که  هزینه های تبلیغات را خود نامزدها تامین می کنند، جبهه دیگری هم می گوید که برای کسانی که در لیست 30 نفره حضور دارند و توانایی تبلیغ ندارند، مبلغ قرض الحسنه ای به کمک دیگر نامزدها تامین می شود. یک جبهه فعال در انتخابات  هم با ارسال پیامک از مردم درخواست کمک مالی کرده است. مشخص هم نشده که این جبهه واقعا به این کمک مالی در زمینه تبلیغات انتخاباتی احتیاج دارد یا این پیامک، اقدامی نمادین و انتخاباتی برای اثبات مردمی بودن و جمع آوری رای برای این جبهه است؟ یک نماینده مجلس هشتم که نامزد انتخابات نهم هم هست درباره هزینه های انتخاباتش گفته که نمی‌داند این هزینه ها از کجا تامین می‌شود و در تبلیغات انتخابات مجلس هشتم فقط 35 هزار تومان برای پذیرایی از میهمانان در جمعی پرداخت کرده است!  

از توزیع آش رشته تا  تا تی شرت و گوشی

وقتی ثبت نام نامزدها شروع شد، دو نامزد مجلس نهم، که از قضا در مجلس هشتم هم حضور دارند یکی با هیاتی صدنفره از بازیگران و چهره های شناخته شده با سلام و صلوات به حوزه ثبت نام وارد شد و دیگری هم با هیاتی از تیم خبری و گزارشگران و دوربین های عکاسی و فیلم برداری اش. این حرکت شروعی برای تبلیغات پرطمطراق نامزدهای انتخابات نهم بود. صلاحیت هر دو نامزد هم از قضا رد شد!

خیلی از نامزدها هم از خیلی قبل تر، هیچ مراسم عزا و عروسی در حوزه انتخابیه شان را با دعوت و بی دعوت از دست نداده اند. عیادت بیماران در بیمارستان‌ها، خانواده‌های شهدا و جانبازان، سرکشی به سرای سالمندان هم در این ایام باب می شود. هر چقدر هم که به سمت تکنولوژی های روز پیش برویم شام و ناهار پای ثابت شیوه های تبلیغاتی نامزدها انتخاباتی است. نمی شود که این شیوه ها حذف شود. حتی گفتند که در لرستان یکی از نامزدها آش رشته به حامیانش داده است. توزیع تی‌شرت با شعارهای تبلیغاتی، نوشتن شعارهای تبلیغاتی بر کف خیابان ها، راه اندازی کاروان های تبلیغاتی هم که پای ثابت تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس نهم شده است. یکی از نمایندگان هم به حامیانش گفته که به او رای دهند و گوشی تلفن همراه بگیرند.

بوی کاغذ و سریش

ما متولدین اواخر دهه 50 از تبلیغات انتخاباتی یک بغل پوستر و یک قوطی سریش را به خاطر داریم. هنوز هم این شیوه جواب می دهد. پوسترهایی که با سریش از در و دیوار و تیرهای چراغ برق بالا می روند هنوز هم تاثیرگذارند. بگذریم از اینکه حامیان یک نامزد، دراین گونه مواقع تصویر نامزد مورد حمایت خودشان را معمولا روی تصویر نامزد رقیب می چسبانند. سخنرانی در مساجد و دانشگاهها و نشست های انتخاباتی هم که هنوز جایگاه خود را دارند. شعار نویسی بر در و دیوار شهر به نفع نامزدها هم بخشی از همان تبلیغات سنتی است که این روزها کمرنگ تر شده است.

پیامک به یاری نامزدها آمدند

پیامک مدتهاست که به کمک نامزدها آمده است و جای خود را در شیوه های تبلیغات باز کرده است. برخی نامزدها با ارسال پیامک های مختلف، برنامه های خود را در قالب متن های ادبی بیان می کنند. عده ای نیز با جمع آوری ایمیل تعداد زیادی از مسئولان و دانشگاهیان و کارمندان به تبلیغات خود وجهه ای امروزی تر داده اند. برخی نیز از بلوتوث های انتخاباتی استفاده می کنند. شنیده شده برخی از نامزدها هم در شهرستان ها با برگزاری همایش هایی مرتبط با مسائل روز مثل مسائل هسته‌ای، تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ... به سخنرانی در این همایش ها شکل دیگری از تبلیغات را به نمایش گذاشته اند.

شعارهای جالب توجه

 اما نکته جالب شعارهایی است که نامزدهای مختلف در پوسترهای تبلیغاتی شان نوشته اند.  تصویر پرچم جمهوری اسلامی در پس زمینه پوستر وجه مشترک خیلی از پوسترهاست. یک نامزد انتخاباتی عکس خود را به همراه پرچم جمهوری اسلامی چاپ کرده و خود را «مردی از جنس شرف» معرفی کرده است. نامزد دیگر با شعار «پشت این پنجره خانه ما، راه بازی است به فردای پر ازعشق و امید» به میدان آمده است و نامزدی دیگر هم با شعار «گره گشودنی است تدبیر باید» به میدان آمده است. یکی تصویر سیب سرخ را در پوستر خود گذاشته و یکی خود را در حال قیچی کردن روبانی قرمز نشان می دهد. تصاویر بزرگ با ژست های عجیب و غریب هم در این تبلیغات خودی نشان می دهد. حتی گفته می شود برخی نامزدها نیز از مانکن ها و چهره هایی با پوشش های نامناسب برای توزیع عکس ها، پوستر ها و سایر اقلام تبلیغاتی شان استفاده کرده اند.

با این که رفته رفته فضای انتخابات پرشورتر می شود، اما در کنار این شور انتخاباتی افراد و جریانات سیاسی علاقه مند به نظام و کشور سعی دارند با کمترین هزینه  بیشترین آگاهی بخشی را به مردم برای انتخابی آگاهانه و موثر انجام دهند.